Θεωρίες Κοινωνικοποίησης part4

ΟΜΑΔΙΚΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ- GAME

Game= οργανωμένο και ομαδικό παιχνίδι (αντίθετα με το Play που σημαίνει "ατομικό παιχνίδι")

Στο play το παιδί μπαίνει εναλλάξ στους ρόλους. Στο game, κάθε ρόλος ερμηνεύεται από ένα άτομο. Η αλληλεπίδραση αφορά συμπληρωματικές συμπεριφορές.

Συμπληρωματικότητα ρόλων: η γνώση του άλλου ρόλου είναι προϋπόθεση για να παίξουμε τον δικό μας σωστά, δεν είναι αυτόνομοι οι ρόλοι.

ΓΕΝΙΚΕΥΜΕΝΟΣ ΑΛΛΟΣ- GENERALIZED OTHER (Κοινωνική συνείδηση)

Δεν είναι ένα συγκεκριμένο πρόσωπο, αλλά ένα λειτουργικό σύνολο πολλών ρόλων.

Το ερώτημα που προκύπτει κατά τον Mead είναι:

-Πώς καταφέρνει το παιδί και μαθαίνει να συντονίζει τη συμπεριφορά του με πολλούς άλλους ώστε η δράση του να εντάσσεται ομαλά στον καταμερισμό εργασίας ανάμεσα σε άλλους;

(Απ.:) Το παιδί το μαθαίνει αυτό ασκούμενο σε περιβάλλον ομαδικού και οργανωμένου παιχνιδιού. Χαρακτηριστικό παράδειγμα= αθλητικές ομάδες. Ομάδα με περισσότερους από 2 ρόλους. Το αποτέλεσμα της ομάδας φαίνεται από την έκβαση του παιχνιδιού. Το αποτέλεσμα είναι ομαδικό, το "χρεώνεται" όλη η ομάδα. Η αίσθηση της ενότητας είναι η ουσία του ομαδικού/ οργανωμένου παιχνιδιού. Στο οργανωμένο παιχνίδι ο παίχτης γνωρίζει το ρόλο του, τους άλλους ρόλους (για να συντονιστεί μαζί τους) και αγωνίζεται για το κοινό αποτέλεσμα, για κοινή υπόθεση. Αυτό επιτυγχάνεται όταν ο παίκτης συνειδητοποιεί πόσο ρόλο παίζει στην ομάδα η προσπάθειά του.

-Γιατί είναι μάθηση να συμμετέχει κανείς σε ομαδικό παιχνίδι;

(Απ.:)Στο ομαδικό παιχνίδι δεν αρκεί να γνωρίζεις μόνο το δικό σου ρόλο αλλά και των υπολοίπων. Για να παίξεις πρέπει να γνωρίζεις και να προβλέπεις πολλούς ρόλους ταυτόχρονα (role-taking). Πρέπει να ανακαλείς στη συνείδησή σου πολλούς τρόπους δράσης και να μπορείς να βλέπεις τα πράγματα από τη σκοπιά της ομάδας - να υιοθετείς συνείδηση συλλογικότητας, να ξεπερνάς τον εαυτό σου στους δυαδικούς ρόλους και να λειτουργείς στην ομάδα.

Κοινωνική συνείδηση= βλέπω τον εαυτό μου σε ομαδικούς ρόλους.

Αφηρημένη οπτική γωνία: αφορά τη συνείδηση όχι μόνο του ενός αλλά όλων των ρόλων.

Από ατομική σε συλλογική οπτική γωνία.

Η άσκηση στο οργανωμένο παιχνίδι είναι άσκηση στο κοινωνικό εγώ ("Me")

-Με βάση τη θεωρία του Mead, η οποία προϋποθέτει αρμονία, πώς μπορούν να κοινωνικοποιηθούν άτομα σε συγκρουσιακό περιβάλλον;

(Απ.:) Στο παιδί, μέσα από την οικογένεια, δημιουργείται η αίσθηση ότι συμμετέχει σε μια ομάδα. Στο βαθμό που η οπτική γωνία της οικογένειας είναι σαφής και ενιαία δεν υπάρχει πρόβλημα κοινωνικοποίησης. Το παιδί υιοθετεί την αρμονία. Ορισμένες ομάδες διατηρούν το μοντέλο της αρμονίας της οικογένειας.

Συγκρούσεις εξουσίας/ εντάσεις μέσα στην οικογένεια δημιουργούν στο παιδί διλήμματα και σύγχιση ως προς το τι είναι ομάδα και έχει προβλήματα ταύτισης και αυτοαντίληψης / ανασφάλεια των πραγμάτων. Αν υπάρχουν διαφωνίες λέγεται συγκρουσιακή ομάδα.

ΑΔΥΝΑΜΙΑ ΘΕΩΡΙΑΣ MEAD

Δεν δίνει την έμφαση που χρειάζεται στα φαινόμενα σύγκρουσης μιας ομάδας και δεν επιτρέπουν την ταύτιση της οικογένειας και της κοινωνίας στην οποία ανήκει.

Απόσταση του εαυτού από την κοινωνική αντίληψη.

GOFFMAN- ROLE DISTANCE

Απόσταση από το κοινωνικό "me" από την άποψη της κοινωνικής οπτικής των πραγμάτων. Δεν προκύπτει αυτόματα αλλά μέσα από βιώματα κοινωνικοποίησης.

Αντισυμβατική συμπεριφορά.

Το στοιχείο της σύγκρουσης επιτρέπει στο άτομο να δει από περισσότερες οπτικές γωνίες, να φανταστεί μια διαφορετική εξέλιξη των πραγμάτων.

Ο Mead ασχολήθηκε με την αλληλεπίδραση σε μικρές ομάδες (οικογένεια, σχολείο), όχι της κοινωνίας, εξ ου και η αδυναμία που προαναφέρθηκε.

ΘΕΩΡΙΕΣ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗΣ

ΨΥΧΑΝΑΛΥΣΗ - FREUD

Θεωρία που δίνει πολύ μεγαλύτερη έμφαση στο υποκείμενο ("Ι") και όχι στο περιβάλλον. Λαμβάνει υπόψη και το περιβάλλον αλλά ξεκινά από δυνάμεις που βρίσκονται μέσα στο υποκείμενο και είναι ο κινητήριος μοχλός για την εξέλιξη του παιδιού.

O Freud δεν ασχολήθηκε ιδιαίτερα με τα παιδιά, μελετούσε ασθενείς που έπασχαν από υστερία (ειδικά γυναίκες).

Μέθοδος ανάμνησης : -->σύμπτωμα "υστερίας"

-->ανάμνηση εμπειριών από παιδική ηλικία

O Freud πιστεύει ότι οι ρίζες της ασθένειας άρα και της προσωπικότητας βρίσκονται στην παιδική ηλικία, γι' αυτό και ενδιαφέρεται για τα πρώτα χρόνια.

"Ομαλή" εξέλιξη φάσεων

"Ανώμαλη" εξέλιξη φάσεων

Ψυχική και σωματική εξέλιξη. Η ψυχική ζωή περνά από φάσεις:

1η φάση: μετά τη γέννηση όπου προκύπτει ένας νέος οργανισμός στη ζωή. Ο οργανισμός αυτός δεν έχει συνείδηση αλλά έχει επιθυμίες, δεν είναι tabula rasa.

"Es" ή "Id"= ασυνείδητο. Η συνείδηση δεν είναι έμφυτη (συμφωνεί με τον Mead). Το παιδί είναι ένα αδιομόρφωτο σύνολο από ορμές. Οι ορμές αυτές είναι ερωτικού χαρακτήρα (libido).

Η πηγή της ικανοποίησης των ορμών αυτών είναι τα περιβάλλοντα (=οικογένεια, κυρίως μητέρα)

Σχέση στοργής με την οικογένεια : ικανοποίηση της libido

Το περιβάλλον ορισμένες φορές για πολλούς λόγους αρνείται να ικανοποιήσει τις επιθυμίες του παιδιού, επομένως το παιδί έχει και βιώματα ικανοποίησης και βιώματα ματαίωσης.

Παρεμβατική πολιτική του περιβάλλοντος σε σχέση με τις επιθυμίες.

2η φάση: δημιουργία του Εγώ ("ich"). Το παιδί μπορεί να μιλάει, να εκδηλώνει τις επιθυμίες του και να αντιλαμβάνεται τις αντιδράσεις των άλλων απέναντι στις επιθυμίες που έχει εκδηλώσει. Οι επιθυμίες γίνονται αντιληπτές από το ίδιο το παιδί.

Ich Vs Es-->το es δεν είναι συνειδητό, το ich είναι φάση της ικανότητας διαπραγμάτευσης με το περιβάλλον.

Freud--> τα παιδιά γεννιούνται εγωκεντρικά (es), ενδιαφέρονται μόνο για την ικανοποίηση των ορμών τους. Αργότερα αντιλαμβάνονται ότι οι ανάγκες δεν ικανοποιούνται πάντα. Δεν βιώνουν όλη αυτή τη σειρά των συμπεριφορών που θα εκδήλωναν πιο παλιά, κάτω από άλλες συνθήκες.

-Το Εγώ διαπραγματεύεται με το περιβάλλον την ικανοποίηση των ορμών. Πώς γίνεται αυτή η διαπραγμάτευση ;

(Απ.:) Με 2 τρόπους, λέει ο Freud:

1. Βλέποντας ότι δεν γίνεται κάθε επιθυμία του δεκτή από το περιβάλλον, επιχειρεί να παρουσιάσει κάποιες από αυτές τις επιθυμίες του με τρόπο συμβατό με τον κώδικα της κοινωνίας. "Μεταμφιέζει" την ορμή του με κοινωνική ορθοφροσύνη, την παρουσιάζει έτσι ώστε να γίνει αποδεκτή από το περιβάλλον, να αποφύγει τη "λογοκρισία" των ορμών.

2.Προσπαθεί ευθέως να παρακάμψει το περιβάλλον.

Διεργασία του Ich: επεξεργασία ματαιώσεων - νομιμοποίηση της ματαίωσης. Παρουσιάζεται η ματαίωση σε εμάς με τρόπο που να μην μας αναστατώνει.

Εξωστρεφής και εσωστρεφής διαδικασία στο Εγώ.

Κάποια στιγμή φτάνουμε σε μια κρίσιμη φάση, όπου μια επιθυμία αφορά τη συναισθηματική κατάσταση.

Το αγόρι (με αυτό ασχολήθηκε κυρίως ο Freud) ερωτεύεται τη μητέρα του (συναισθηματική προσκόλληση).

Η επιθυμία αυτή προσκρούει σε ένα εμπόδιο που δεν μπορεί να παρακαμφθεί (ύπαρξη πατέρα).

Δημιουργείται οιδιπόδεια σύγκρουση.

Εμφάνιση πατροκτονικών καταστάσεων. Ο πατέρας συχνά δείχνει ζήλια γιατί νιώθει παραγκωνισμένος - μητέρα ως αντικείμενο πόθου.

Ηλέκτρειο σύμπλεγμα (αντίστοιχο του οιδιποδείου για τα κορίτσια)

Λύση--> ταύτιση με τον πατέρα (εικονική εξομοίωση)

3η φάση: Το Υπερεγώ (ubor-ich). Αναγκάζεται το παιδί να ταυτιστεί με τον πατέρα, έτσι όπως τον εισπράττει ως ιδανική μορφή, είναι κάτι παραπάνω από το Εγώ. Ταυτιζόμενο με τον πατέρα, το παιδί ταυτίζεται με τις κοινωνικές νόρμες.

-Πώς ταυτίζεται το παιδί με την κοινωνία κατά τον Freud;

(Απ.:) Μέσω της ταύτισης με τον πατέρα (βλ. 3η φάση). Η οιδιπόδεια σύγκρουση βγαίνει σε καλό κατά τον Freud γιατί είναι ο μόνος τρόπος κοινωνικοποίησης.

Αν δεν υπάρξει ταύτιση με τον πατέρα έχουμε ανώμαλο ψυχισμό. Συμπτώματα μαζοχισμού (επιδίωξη τιμωρίας / πόνου για τον εαυτό του)

Κοινωνία ή κοινότητα.

οικογένεια: μεγάλη αξία ως κοινωνικός παράγων. Μέσα στην οικογένεια υπάρχουν επιδράσεις από μητέρα και πατέρα.

Από το Es στο Ubor-Ich-->Το παιδί ρυθμίζει τη συμπεριφορά του με βάση τη βούληση των άλλων.

-Πώς και γιατί υπάρχει αντικοινωνική συμπεριφορά;

(Απ.:)α) ασθενές Υπερεγώ.

β)Καθήλωση στη φάση του οιδιποδείου

Μαζοχιστική διάθεση: λύτρωση μέσω της τιμωρίας.

Ubor-Ich--> συνδέεται με την αγωγή. Πώς οι κοινωνικοί κανόνες εισάγονται στη συνείδησή μας.

Υπερβολική έμφαση στη libido.

Ενδοβολή: εισαγωγή κοινωνικής νόρμας στη συνείδησή μας. Γραμμική σχέση ανάμεσα σε παιδί-πατέρα-κοινωνία (αρμονία.)

ΜΟΝΤΕΛΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ

α)Μπιχεβιορισμός

περιβάλλον

μάθηση = αλληλεπίδραση ερεθισμάτων - αντίδρασης

β)Συμβολική αλληλεπίδραση

γλώσσα

ατομικό/ ομαδικό παιχνίδι

συνείδηση = χρήση συμβόλων // αυτοαντίληψη - αυτοεκτίμηση - προσωπικότητα

(Αρνητικό) κοινωνία --> αρμονικό σύνολο

Δεν υπάρχει πάντα η έννοια του γενικευμένου άλλου.

γ)Freud- Ψυχανάλυση

ερεθίσματα ερωτικού χαρακτήρα

libido

στάδια εξέλιξης του παιδιού (πιο σημαντικό το 1ο στάδιο)

δ)Εξελικτικές θεωρίες

Οι θεωρίες που επιχειρούν να δουν την κοινωνικοποίηση του παιδιού μέσω ενός διδύμου εξέλιξης

i)βιολογική ii)πνευματική (κυρίως γνωστική)

Piaget--> βασική φιγούρα στις θεωρίες αυτές.

ελέξιλη (development)-->αλλαγές σε 3 επίπεδα.

1.βιολογικό : σωματική διάπλαση

Ο ρυθμός αλλαγής δεν είναι πάντα ο ίδιος.

2.πνευματική συγκρότηση

Ήχοι - εξέλιξη εγκεφάλου

Αλληλεπίδραση με τις σωματικές αλλαγές, οτιδήποτε έχει σχέση με νόημα, γλώσσα, σχέση, έκφραση συναισθήματος και βούλησης.

3.συμπεριφορά - πράξη

Οι αλλαγές δεν είναι ορατές, απλώς συνάγονται.

Συμπεραίνουμε ότι έχουν γίνει αλλαγές.

Προϋποθέτουμε: το χρόνο (για τη μεταβολή)

τις φάσεις / καταστάσεις (που περνά)

ενιαιότητα του οργανισμού (το ίδιο πρόσωπο)

Piaget--> γνωστικές δομικές θεωρίες.

Προσπαθεί να δώσει μια αναπαράσταση της πορείας του ατόμου μέσα στη ζωή

Χρειάζεται υλικό (=μονάδες αναπαράστασης) για την αναπαράσταση.

Ο Piaget είναι ο τελευταίος θεωρητικός.

Δομές δράσης--> σχήματα, πλαίσια δράσης που χρησιμοποιεί το παιδί σε μια ηλικιακή φάση και μετά αλλάζει.

Παίρνει μια συγκεκριμένη χρονική φάση και μελετά τις δομές δράσης και τη συμπεριφορά του παιδιού.

Εξέλιξη του Piaget

Συνεχής κατασκευή δομών εκ μέρους του παιδιού, το οποίο υποκείμενο δρα στα πλαίσια αυτά των δομών δράσης.

Αρχικά-->κληρονομημένες δομές δράσης.

(π.χ. τρέμουμε από το κρύο)

Κατά τον Piaget, το παιδί δεν έρχεται στον κόσμο tabula rasa, αλλά με κληρονομημένες δομές δράσης. Αυτές αναπτύσσονται μέσω σωματικής ωρίμανσης. Από το απλό περνάμε στο πολύπλοκο.

Μέσα σε αυτό το προσκήνιο εμφανίζεται η γνώση (μοιάζει με τη συμβολική αλληλεπίδραση).

-Τι είναι γνώση;

(Απ.:) Είναι μια μεταβολή στο επίπεδο της πνευματικής συγκρότησης, η οποία επιτρέπει τις αλλαγές στη συμπεριφορά. Το παιδί ελέγχει τη γνωστική του συμπεριφορά. Βλέπει τη γνώση πάντα σε σχέση με την πράξη.

-Πώς γίνεται ο μετασχηματισμός των απλών δομών σε πολύπλοκες ;

(Απ.:) Διαφοροποιείται από τους νατιβιστές (=υποστηρίζουν ότι υπάρχει κάτι μέσα μας που βγαίνει προς τα έξω)

Νατιβιστές: όλα είναι θέμα κληρονομικότητας.

Piaget--> Βιολογική ωρίμανση (εγκέφαλος) και με τη βοήθεια των ικανοτήτων σκέψης (κύτταρα). ΔΕΝ είναι αποτέλεσμα κληρονομικότητας. Η σκέψη χρειάζεται (βιολογικά) όργανα. Υποδομή τους ο εγκέφαλος.

Ο Piaget δεν δέχεται πως η σκέψη θα έρθει με την ωρίμανση του εγκεφάλου. Βάζει και το κοινωνικό στοιχείο. (-->ικανότητες σκέψης)

Κατηγορίες σκέψης: λέξεις, γλώσσα

"γαμπρός" εγκέφαλος

"νύφη" γλώσσα

=> σύζευξη αυτών των 2, απαραίτητα για τον Piaget

Απλές αντανακλαστικές δομές : σύνθετες.

Μέσω του περιβάλλοντος (κυρίως οικογένεια) ο εγκέφαλος αλληλεπιδρά με τη γλώσσα. Η σύζευξη αυτή δεν συμβαίνει σε ακινησία, αλλά προϋποθέτει τη δράση-> πράξη (ενεργό υποκείμενο)

Στο σημείο αυτό βλέπουμε τη σύνδεση του Mead και του Piaget

ΑΦΗΡΗΜΕΝΗ ΣΚΕΨΗ

4 φάσεις στην εξέλιξη του παιδιού. Ο Piaget δεν ήταν τόσο "σκληρός" στον τρόπο σκέψης του. Οι ιδιότητες και τα χαρακτηριστικά κάθε σταδίου συνέχιζαν να υπάρχουν και στα επόμενα. Κάθε σκαλοπάτι προϋποθέτει το προηγούμενο.

α)Αντανακλαστική νοημοσύνη

Εκδήλωση δομών δράσης που κληρονόμησε από το περιβάλλον

νοημοσύνη-->τη δικαιολογεί ως πολυμορφική έννοια. Δεν σχετίζεται πάντα με τη γλώσσα και τη σκέψη. Είναι η ικανότητα του οργανισμού να προσαρμόζεται στις απαιτήσεις του περιβάλλοντος.

"επιλογές"-->στάδιο εξελιγμένης νοημοσύνης. Τι έχουμε και κρίνουμε ποια επιλογή είναι η καλύτερη.

Με αυτά που έχει αποκτήσει προσαρμόζεται στο περιβάλλον.

Το βρέφος δεν έχει επιλογές, μόνο εκδήλωση κληρονομημένης δράσης.

Με αυτό το στάδιο ερχόμαστε όλοι στη ζωή. Διαρκεί περίπου 1 1/2 χρόνο. Δεν είναι απόλυτος γιατί κάθε παιδί έχει τα δικά του χρονικά όρια.

β)Αισθησιοκινητική νοημοσύνη

Ανάπτυξη πολύπλοκων δομών.

συντονισμός π.χ. κρότος - αναταραχή σώματος

δεδομένα των αισθήσεων ---------->κινήσεις οργανισμού

π.χ. το παιδί βλέπει ένα αντικείμενο. Τους πρώτους μήνες της ζωής δεν κάνει καμία κίνηση να το πιάσει. Αργότερα, απλώνει το χέρι.

Συντονισμός κίνησης με τα δεδομένα των αισθήσεων. Τα χέρια είναι το μέσο ανακάλυψης του κόσμου.

Το παιδί εξασκείται αυτόματα. Κίνδυνος κατάποσης αντικειμένων --> προστασία από το περιβάλλον.

Στο τέλος του 2ου σταδίου περίπου αποκτούν γνωστικές ικανότητες.

Άσκηση- λογική και πλάνη - οδηγίες ενηλίκων.

γ)Συγκεκριμένες νοητικές λειτουργίες

Επεξεργασία των δεδομένων των αισθήσεων. Δεν έχουμε ακόμα αφηρημένη σκέψη. Αν δεν είμαστε συγκεκριμένοι, το παιδί δεν καταλαβαίνει τι εννοούμε (π.χ. δύσκολες λέξεις). Υπάρχει δυσκολία στην εξήγηση-->αφηρημένες έννοιες. Δεν έχει, ουσιαστικά, ωριμάσει ο εγκέφαλος του παιδιού.

δ)Ανεπτυγμένη νοημοσύνη

Αφηρημένες νοητικές λειτουργίες.

Υπάρχει αφηρημένη σκέψη-->κατανόηση των λειτουργιών αυτών

11 ετών εως εφηβεία. Ανάπτυξη κριτικής σκέψης

Φάση ηθικής εξέλιξης--> κατανόηση ηθικών κανόνων. Δεν συνδέει πλέον πρόσωπα και έννοιες.

Η θεωρία σε επίπεδο διδασκαλίας που είναι πιο εφαρμόσιμη και κατανοητή είναι αυτή του Piaget.

Περιβάλλον σχολείου (=πεδίο κοινωνικοποίησης)

Επιρροές εμπρόθετες με προγραμματισμό αλλά και ελεύθερες επιρροές.

Περιβάλλοντα κοινωνικοποίησης

-μακροπεριβάλλοντα (εκπαιδευτικό σύστημα)

-μεσοπεριβάλλοντα (σχολείο)

-μικροπεριβάλλοντα (παιδαγωγική σχέση)

δομή (εκπ. δομή) --> ρόλος --> ταυτότητα --> πραγμάτωση --> προδιαγραφή

i)Τι είδους σχέση είναι η παιδαγωγική σχέση ; Με ποιες σχέσεις μοιάζει; Ποια τα χαρακτηριστικά της;

ii)Δραστηριότητα εκπαιδευτικού : όρια και δυνατότητες.

iii)Ταυτότητα εκπαιδευτικού. Επαγγελματικά προσόντα που απαιτούνται για να γίνει κάποιος εκπαιδευτικός.

i) Πρώτα ορίζουμε τον όρο "σχέση"

Κοινωνική σχέση : δυνατότητα αλληλεπίδρασης ανάμεσα σε δυο πρόσωπα, καθένας από τους οποίους είναι φορέας μιας δραστηριότητας.

Προδιαγραφές : αποφάσεις τρίτων, κανόνες για τη συγκεκριμένη σχέση που έχουν παραχθεί από τρίτους (θεσμικοί "τρίτοι" που έχουν εξουσιοδοτηθεί)

Δεν μπορεί να υπάρχει σχέση χωρίς ιδιότητα.

Προδιαγραφές : -θεσμικές (π.χ. βουλή)

-πολιτισμικές (αλλάζουν μέσα στο χρόνο)

Πολιτισμικές : κανόνες που ορίζουν τη συμπεριφορά μας, οι οποίοι δεν πηγάζουν από κάποιον εξουσιοδοτημένο θεσμό για τη διαμόρφωση κανόνων. Πηγάζουν από την παράδοση.

Οι κοινωνίες συγκροτούνται και μένουν συγκροτημένες μέσω των πολιτισμικών κανόνων. Δεν μπορεί μια κοινωνία να στηριχτεί μόνο σε θεσμικούς κανόνες.

Ο σημερινός εκπαιδευτικός δέχεται επιδράσεις από θεσμικούς κανόνες λόγω της σχέσης του με την κοινωνία.

Μορφές "πίεσης" από την κοινωνία (γονείς). Οι προδιαγραφές αυτές αφορούν και την παιδαγωγική σχέση.

Τι είναι αυτό που κάνει την παιδαγωγική σχέση;

α)θεσμική / επίσημη παιδαγωγική σχέση (σχέση σχολείου - μαθητών)

β) άτυπη παιδαγωγική σχέση (μη θεσμική). Όλες οι υπόλοιπες σχέσεις που ασκείται αγωγή χωρίς την παρέμβαση κρατικών μηχανισμών. (.π.χ. οικογένεια)

Μερικές φορές η παράδοση έρχεται σε σύγκρουση με τους θεσμούς (π.χ. σωματική ποινή στα σχολεία). Συγκρουσιακή σχέση θεσμών - παραδόσεων.

Μαθητής <--> εκπαιδευτικός (αμφίδρομη σχέση)

Αλληλεπίδραση.

Χαρακτηριστικά παιδαγωγικής σχέσης:

-Ασύμμετρη σχέση από πλευράς εξουσίας. Ο εκπαιδευτικός είναι πόλος εξουσίας, ο μαθητής όχι. Το περιεχόμενο της διαπαιδαγώγησης δεν προκύπτει από μια διαπραγμάτευση αλλά αφορά τον εκπαιδευτικό. Εξουσία δεν σημαίνει πάντα αυταρχισμός. Μπορεί να σημαίνει δύναμη ικανοποίησης αναγκών.

Ο εκπαιδευτικός επίσης έχει τη δύναμη να θεσπίζει κανόνες. Ορίζει τη συμπεριφορά των μαθητών.

- Ο εκπαιδευτικός ελέγχει την τήρηση αυτών των κανόνων.

- Δικάζει (γίνεται κατάχρηση εξουσίας)

"Κριτική παιδαγωγική": Κριτική στην παιδαγωγική εξουσία και τις υπερβολές της.

-Ποιότητα επικοινωνίας στο σχολείο. Ευθύνη του δασκάλου είναι να μην γίνεται ο μαθητής αντικείμενο αρνητικών εμπειριών.

Χρεώνεται το αποτέλεσμα της μεταβίβασης της γνώσης.

Συμβατική μάθηση (συνδέεται με την επίσημη παιδαγωγική σχέση - κύριο αντικείμενο του σχολείου)

Κοινωνική μάθηση (σχετίζεται με την άτυπη παιδαγωγική σχέση)