Κοινωνική Ανισότητα των Φύλων part2

1η ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ (1887-1912-13)

Πρωτοπόρες μορφές: Παρρέν, Λασκαρίδου,εκπαιδευτικοί.

Κυρίαρχα αιτήματα:

-πρόσβαση των γυναικών σε όλους τους τύπους και τις βαθμίδες της εκπαίδευσης.

-πρόσβαση στην αγορά εργασίας ίση με αυτή των ανδρών.

1911-->Η Παρρέν ιδρύει το Λύκειο Ελληνίδων.

Στόχος-->να περισώσει τα ελληνικά ήθη και έθιμα από την επίδραση των ξένων.

Άμεσο κέρδος για την Παρρέν και το γυναικείο κίνημα-->(1914 ή 1916) Νομοθετικό διάταγμα για τα αστικά σχολεία. Κατοχυρώνεται η πρόσβαση των γυναικών στη δημόσια μέση εκπαίδευση. Η πλήρης αποκατάσταση του δικαιώματος αυτού έγινε το 1929 επί Βενιζέλου.

1890-->Πραξικοπηματικά κάποια κορίτσια από υψηλά στρώματα μπαίνουν στα πανεπιστήμια, στη Φιλοσοφική(ιατρική σε δεύτερο επίπεδο)

1895-->πρώτη φοιτήτρια στη Φιλοσοφική Αθηνών η Ιωάννα Στεφανόπολις, στην Ιατρική 2 φοιτήτριες, οι αδερφές Παναγιωτάτου.

1952-->αρχίζουν να ψηφίζουν οι γυναίκες.

ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΜΕΣΟΠΟΛΕΜΟΥ(1919-1935)

Για πρώτη φορά προβάλλεται ως αίτημα το δικαίωμα ψήφου. Μια μερίδα φεμινιστριών (κυρίως αριστερές) χρησιμοποίησαν το δικαίωμα ψήφου ως μέσο πίεσης στα κόμματα. Οι φιλελεύθερες το θεώρησαν ανεδαφικό και απίθανο και επικεντρώθηκαν στην εκπαίδευση.Πίστευαν ότι η ψήφος των γυναικών δεν θα ήταν παρά μια διπλή ψήφος των ανδρών.

Διπλή ηθική-->1)πολλοί εναντιώθηκαν στην ύπαρξη οίκων ανοχής. Σεξουαλικότητα των ανδρών(γυναικεία δεν υπάρχει). Οι επισκέψεις σε οίκους ανοχής επιτρέπονται μόνο για τους άντρες αλλά όχι για τις γυναίκες.

2)εξωσυζυγικές σχέσεις

3)παρθενία (μέχρι τις αρχές του '70)

4)αντίληψη ότι αν τα κορίτσια μπουν στα πανεπιστήμια φεύγουν από τον έλεγχο της οικογένειας και χάνουν την ηθική τους.

Η διπλή ηθική υπάρχει ακόμα και σήμερα. Πολιτικό ζήτημα που αναδεικνύει τις σχέσεις των δυο φύλων. (π.χ. δικαίωμα κίνησης σε τόπο και χρόνο)

Λόγω διαφωνιών ιδρύονται οι εξής σύλλογοι:

ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΕΛΛΗΝΙΔΩΝ

Ιδρύεται το 1919 και κυκλοφορεί το έντυπο "Η Ελληνίς". Ο σύλλογος αυτός τάχθηκε υπέρ του δικαιώματος ψήφου των γυναικών, αργότερα όμως γίνεται συντηρητικό. Κρατάει ισορροπία ανάμεσα στις κατακριτικές και τις διεκδικητικές (αριστερές και φιλελεύθερες), με αποτέλεσμα να θυμώσουν τα αριστερά μέλη του και να το θεωρήσουν προδοσία.

ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ

Ιδρύεται το 1920 και κυκλοφορεί το έντυπο "Ο αγώνας της γυναίκας". Μέλη του συλλόγου αυτού υπήρξαν και μερικές αριστερές διανοούμενες, εξέφραζαν τον ριζοσπαστικό φεμινισμό της εποχής, διεκδίκησαν πολιτικά δικαιώματα και τάθηκαν ενάντια στα μέτρα προστασίας της μητρότητας (=άδειες τοκετού και λοχίας), επειδή απολύονταν.Τα μέτρα προστασίας της μητρότητας στρέφονταν εναντίον τους, κι έτσι οι φεμινίστριες ζήτησαν να μετονομαστούν σε "μέτρα προστασίας του παιδιού". Αυτός ο σύνδεσμος τάχθηκε και κατά της πορνογραφίας.

ΟΜΙΛΟΣ ΓΥΝΑΙΚΩΝ

Ιδρύεται το 1923 (μικρασιατική καταστροφή, ίδρυση ΚΚΕ) και κυκλοφορεί το έντυπο "Σοσιαλιστική ζωή" (Αθηνά Γαϊτάνου). Μαρξίστριες φεμινίστριες, οι οποίες υποστήριζαν ότι η ανισότητα των φύλων συνδέεται άρρηκτα με την κοινωνική ανισότητα.

Παράλληλα με τους συλλόγους αυτούς δρα και το Λύκειο Ελληνίδων της Καλλιρρόης Παρρέν υπερασπίζοντας τα ήθη και τα έθιμα.

Οι σύλλογοι αυτοί συνέχιζαν να δραστηριοποιούνται όσο η πολιτική κατάσταση ήταν ομαλή. Μόνο το Λύκειο Ελληνίδων συνέχιζε τη δράση του και με τη δικτατορία του Πάγκαλου και του Μεταξά.

Τι πέτυχε το γυναικείο κίνημα στην περίοδο του μεσοπολέμου;

Σε ό,τι αφορά την εκπαίδευση (με τις μεταρρυθμίσεις του 1917 και του 1929),η πρόταση των κοριτσιών γίνεται μαζική. Γυναίκες μπαίνουν στα Α.Ε.Ι., επομένως αυξήθηκε η πρόσβασή τους στη μέση εκπαίδευση. "Ανοίγουν" πνευματικά και χειρωνακτικά επαγγέλματα.

1929-->Βενιζέλος, δικαίωμα ψήφου με όρους

-Μόνο για τις δημοτικές εκλογές

-Δικαίωμα εκλέγειν και όχι εκλέγεσθαι

-Μόνο για όσες ήταν άνω των 30 χρόνων

-Μόνο για τις εγγράμματες (κίβδηλο δικαίωμα, γιατί το ποσοστό των εγγράμματων ήταν εξαιρετικά περιορισμένο)

1940 (β' παγκόσμιος πόλεμος)-->οι γυναίκες βοηθούν τους άντρες, πολεμούν στην αντίσταση

Βιβλία: "Γυναίκες στην αντίσταση", "Το διπλό βιβλίο", Τούλα Δερβενιώτη.

Μετά την απελευθέρωση οι γυναίκες αναστέλλουν τις διεκδικήσεις τους και τίθενται στην υπηρεσία ευρύτερων στόχων.

1952-->οι γυναίκες δραστηριοποιούνται ξανά.Αποκτούν ΠΛΗΡΗ πολιτικά δικαιώματα.

Πρώτη γυναίκα βουλευτής η Ελένη Σκούρα. Πολιτεύτηκε στη Θεσσαλονίκη το 1956 με το κόμμα ΕΡΕ(πρώην ΝΔ), καταλαμβάνοντας τη θέση του Καραμανλή, όταν εκείνος έγινε πρωθυπουργός.

Δεύτερη γυναίκα βουλευτής: Λίνα Τσαλδάρη στη Θεσσαλονίκη.

1964-->εκπαιδευτική μεταρρύθμιση Ευάγγελου Παπανούτσου. Καταργούνται τα δίδακτρα στα Πανεπιστήμια, θεσμοθετούνται τα δωρεάν συγγράμματα-->Σημαντικό για την οικονομία και για την πρόσβαση των γυναικών στα πανεπιστήμια.

1967-->δικτατορία. Καταστέλλεται το γυναικείο κίνημα και οι γυναίκες αφιερώνονται στην αποκατάσταση της δημοκρατίας.

Αλλαγές μέχρι το 1975

1)Άνοδος του μορφτικού επιπέδου των γυναικών και εξασφάλιση καλύτερων συνθηκών εργασίας.

2)Ένταξη της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και διαταγή για αναθεώρηση του Συντάγματος με βάση την ισότητα των φύλων.

3)Τα κόμματα γίνονται πιο προοδευτικά και υποστηρίζουν την ισότητα των φύλων.

4)Οικονομική ανεξαρτησία.

1975-->Αναθεώρηση συντάγματος. Για πρώτη φορά στην ιστορία του Ελληνικού κράτους, στο άρθρο 1, στην παράγραφο 2 του Συντάγματος αναφέρεται η γυναίκα και μάλιστα ως ισότιμη με τον άντρα.

Ψηφίσματα και νόμοι σχετικά με την οικογένεια προτείνονταν στη βουλή και απορρίπτονταν. Τελικά, το 1983 γίνεται αναμόρφωση του οικογενειακού δικαίου. Ψηφίζεται νόμος που κατοχυρώνει ισότητα στο θεσμό της οικογένειας.

Ιδρύεται το Συμβούλιο Ισότητας των Φύλων. Μετονομάστηκε σε Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων και υπάρχει ακόμη και σήμερα.

Γραμματέας: Τσουμάνη

Στόχος: γνωμοδότηση μέτρων, διατύπωση προτάσεων για την ισότητα των φύλων στον αρμόδιο υπουργό.

Παράλληλα έχουμε Νομαρχιακές Επιτροπές Ισότητας (ΝΕΙ)-->οι έρευνες και οι προτάσεις τους φτάνουν μέχρι τη Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων.

ΚΕΘΙ (Κέντρο Ερευνών για Θέματα Ισότητας)-->Ιδρύθηκε το 1994 και δραστηριοποιείται στην υλοποίηση προγραμμάτων για την προώθηση της ισότητας σε όλους τους τομείς, ειδικά στην εκπαίδευση.

ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΝΙΣΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΦΥΛΩΝ

Η ανισότητα των φύλων συνδέεται με κοινωνικά δεδομένα ή με οργανικά/βιολογικά αίτια;

Παρόλο που υπάρχει θεσμικό πλαίσιο που κατοχυρώνει την ισότητα σε όλους τους τομείς, η ανισότητα των φύλων εξακολουθεί να υφίσταται. Τα βαθύτερα αίτιά της είναι ένα ζήτημα που απασχόλησε τους κοινωνιολόγους από τα τέλη του 19ου αιώνα και μετά. Και οι 2 κατηγορίες είναι γνωστές σαν θεωρίες σχετικές με την μακροκαταγωγή της ανισότητας των φύλων.

ΘΕΩΡΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ: Η ανισότητα συνδέεται με τις βιολογικές διαφορές των φύλων και δεν αλλάζει.

Επιχειρήματα:

α)Η θεωρία μεταφέρει την κοινωνία των ανθρώπων στον καταμερισμό της εργασίας του ζωικού βασιλείου. Η άνιση κατανομή του πλούτου έτσι όπως διαπιστώνεται στις κοινωνίες είναι ευθύνη του ίδιου του ατόμου.

Την ευθύνη της αναπαραγωγής του είδους την έχουν οι γυναίκες (όπως τα θηλυκά ζώα).

Η μητρότητα δεν έχει την ανάλογη κοινωνική απολαβή σε σχέση με την προσφορά της. Η γυναίκα ολοκληρώνεται και αποκτά κοινωνική οντότητα και αξία μέσα από τη μητρότητα.

β)Οικουμενικότητα του φαινομένου της ανισότητας. Η ανισότητα συναντάται σε όλα τα μέρη. Από τη στιγμή που πολιτισμικά οι κοινωνίες διαφοροποιούνται, ο μόνος κοινός παρονομαστής είναι οι βιολογικές διαφορές.

γ)Υπάρχουν διαφορές ανάμεσα στα φύλα και αυτές οι διαφορές νομιμοποιούν τη διαφορετική και άνιση κατανομή στον καταμερισμό της εργασίας.

ΘΕΩΡΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΥ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ

Επιχειρήματα:

α) Πρώτο και πιο σημαντικό επιχείρημα είναι η αντίθεση στο επιχείρημα της επίκλησης του ζωικού βασιλείου. Η θεωρία πολιτισμικού προσδιορισμού καταρρίπτει τη θεωρία βιολογικού προσδιορισμού υποστηρίζοντας ότι το επιχείρημα είναι απλουστευμένο και ότι δεν μπορούμε να νομιμοποιούμε τα δεδομένα του ζωικού βασιλείου στην κοινωνία των ανθρώπων καθώς ο άνθρωπος είναι πιο εξελιγμένο είδος.

β)Τα αίτια του κοινωνικού αποκλεισμού των γυναικών είναι ζήτημα επιτρεπτικότητας της κοινωνίας και παροχής ευκαιριών. Βιολογικά επιχειρήματα χρησιμοποιούνται για να νομιμοποιηθεί ο αποκλεισμός των γυναικών, όμως η εξέλιξη στη θέση της γυναίκας καταρρίπτει το επιχείρημα του βιολογικού προσδιορισμού.

γ)Διαπολιτισμική ανομοιομορφία. Υπάρχει διαφορετική αντιμετώπιση της γυναίκας από πολιτισμικούς παράγοντες. Απο την κοινωνική ανθρωπολογία, μέσα από έρευνες φαίνεται ότι όταν οι γυναίκες ελέγχουν την παραγωγή, τα στερεότυπα δεν είναι τόσο έντονα.

δ)Περιπτώσεις παιδιών (case study) που γεννήθηκαν με αμφίγονη φυλετική ταυτότητα και από την κοινωνία τους αποδόθηκε φύλο που ίσως τελικά δεν τους ανήκε. Δεν είναι θέμα βιολογίας, αλλά θέμα διαπαιδαγώγησης.

Η θεωρία βιολογικού προσδιορισμού συνοψίζεται στα εξής: τα 2 φύλα είναι διαφορετικά αλλά όχι βιολογικά άνισα.Η φύση δεν είναι σεξόστρια. Ο τρόπος αναπαραγωγής είναι συμπληρωματικός. Όμως, χρησιμοποιήθηκαν τα βιολογικά χαρακτηριστικά για να εδραιωθούν και να νομιμοποιηθούν οι κοινωνικές ανισότητες (οικονομικά και πολιτικά αίτια).

Η θεωρία πολιτισμικού προσδιορισμού έχει υποθεωρίες---->φεμινιστικές προσεγγίσεις.

Οι ανισότητες είναι κοινωνικά κατασκευασμένες, διαφοροποιούνται όμως στα αίτια, στις στρατηγικές με τις οποίες μπορεί να εξαλειφτεί ο αποκλεισμός και στην εκπαίδευση, στον τρόπο δηλαδή μετον οποίο μπορεί να παρέμβειη εκπαίδευση για την εξάλειψη του φαινομένου.