Θεωρίες Κοινωνικοποίησης part2

ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΜΟΣ-ΜΠΙΧΕΒΙΟΡΙΣΜΟΣ=ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ

Πείραμα Pavlov (αρχές 20ου αιώνα):

Οι οργανισμοί μαθαίνουν ότι υπάρχουν αλλαγές στο σύστημα της συμπεριφοράς ενός ζώου. Βασίζεται στην ιδέα ότι τα βασικά στοιχεία της προσωπικότητας του οργανισμού (και του ανθρώπου) κληρονομούνται.

Η δεύτερη σχολή σκέψης αποδεσμεύει την προσωπικότητα. Ο πολιτισμός είναι επίκτητη υπόθεση. Δεν υπήρχε πάντα η γλώσσα. Μπορούσε να υπάρξει επικοινωνία μέσω σημάτων. Τα ζώα δεν μπορούν να δημιουργήσουν πολιτισμό.

Γλώσσα= επηρεάζω και επηρεάζομαι.

Μπιχεβιορισμός: όταν γεννιέται ένας οργανισμός έχει να αντιμετωπίσει ένα εσωτερικό και πολλά εξωτερικά περιβάλλοντα.

Αποδοχές ερεθισμάτων: σύνολο παροχών που υπάρχει από τη γέννηση του ανθρώπου. Οι αποδοχές αυτές είναι έτσι φτιαγμένες ώστε να δέχονται και να στέλνουν ερεθίσματα.

Δεν υπάρχει αφηρημένο περιβάλλον αλλά πάντα είναι σε σχέση με τις αποδοχές. Εσωτερική διαφοροποίηση ανάμεσα στα άτομα του είδους ως προς την ευαισθητοποίησηή τους στα ερεθίσματα. Όταν το περιβάλλον εκπέμπει ένα ερέθισμα και φτάνει στις αισθήσεις, οργανισμός (στο πείραμα του Pavlov είναι σκύλος) το δέχεται και το επεξεργάζεται. Έπειτα αντιδρά, αν και συχνά μένει αδρανής.

Υποδοχείς - αντιδράσεις: σχετίζονται άμεσα με το ζωτικό περιβάλλον του οργανισμού, την επιβίωσή του.

Το αρχικό ερέθισμα προκαλεί μόνο μια συγκεκριμένη αντίδραση ;

Ερέθισμα1-->Αντίδραση1

Από μόνο του δεν θα μπορούσε το αρχικό ερέθισμα να προκαλέσει κάποια άλλη αντίδραση. Αυτό έκανε ο Palvov. Ερέθισμα1: φαγητό

Αντίδραση1: έκκριση σιέλου (για κατάποση)

Ο Pavlov μεταβάλλοντας ένα ερέθισμα κατάφερε να προκαλέσει την ίδια αντίδραση

Ερέθισμα2: κουδούνι

Στην αρχή, τα ερεθίσματα 1 και 2 εμφανίζονται μαζί. Έπειτα, αποσύρουμε το ερέθισμα1

Πορεία μάθησης: ο οργανισμός εξελίσσεται ώστε ο εξωτερικός παράγοντας (Pavlov) να προκαλεί μεταβολή του συστήματος αποδοχών.

Skinner

Δυνατότητα ανθρώπου για παρέμβαση στη φύση.

Αλλαγή στις κληρονομούμενες αντιδράσεις.

Μάθηση: αλλαγή της συμπεριφοράς=απόκλιση της συμπεριφοράς ενός οργανισμού σε μια συγκεκριμένη περίσταση από αυτή του ίδιου οργανισμού στην ίδια περίσταση. Η αλλαγή είναι συνεχής σταθεροποίηση τάσεων.

Η σκέψη του Pavlov δημιούργησε μια ολόκληρη σχολή στη Ρωσία.

Γλώσσα: σύστημα σημείων με το οποίο ο καθενας επηρεάζει τον άλλον.

Watson-ο πιο σημαντικός μπιχεβιοριστής

Ο ήχος δεν έχει καμία σχέση με αυτό που αναπαριστά.

Οι αμερικανοί μπιχεβιοριστές προχωρούν τη σκέψη του.

Palvov--> μπορούμε να παρέμβουμε στο σύστημα αντιδράσεων

Ενίσχυση-η απολαβή που έχει ένας οργανισμός όταν ελκύει την αντίδραση που θέλει ο πειραματιστής να ελκύει.

Α Παράδειγμα: Ο μικρός Αlbert μαθαίνει να φοβάται τα σκυλιά, αν και στην αρχή παίζει ευχάριστα μαζί τους. Ο πειραματιστής επεμβαίνει παράγοντας ένα ερέθισμα που προκαλεί φόβο (δυνατός κρότος). Ως όντα, δεν αντέχουμε τους δυνατούς θορύβους και ιδιαίτερα όταν είμαστε παιδιά. Παίζοντας, συνδέει το σκύλο με το δυνατό κρότο. Όταν αποσύρουμε το θόρυβο, παρατηρούμε ότι ο Albert τρομάζει.

Β Παράδειγμα: Ακριβώς το ίδιο παράδειγμα έγινε και με λουλούδια.

Οι παραπάνω συνδέσεις ονομάζονται δευτερογενείς.

Skinner

ποντίκι σε κλουβί, τροφή και μοχλός--> τον πατάς για να φτάσεις την τροφή. Το ποντίκι επειδή βλέπει την τροφή, αρχίζει να αντιδρά. Κάνει κινήσεις, ώσπου πατάει τυχαία το μοχλό. Η τροφή λειτουργεί ως ενίσχυση (απολαβή εφόσον προηγηθεί η σωστή αντίδραση).

Αρχικά η τροφή λειτουργεί ως ερέθισμα, έπειτα, αφού τη φάει το ποντίκι λειτουργεί ως ενίσχυση.

Το ποντίκι δεν έχει επίγνωση του τι πρέπει να κάνει, άρα δεν θεωρείται μάθηση. Μέσω δοκιμής και πλάνης φτάνει στη δεύτερη αντίδραση.

Συνείδηση: πεδίο εσωτερικού διαλόγου/ διαλόγου με τον εαυτό μας.

Περιορισμός αντιδράσεων σε μια: τη σωστή--> ρόλος πειραματιστή.

ΕΡΩΤΗΜΑ: Μπορούν όλα αυτά να μεταβιβαστούν στον άνθρωπο; Μπορεί ο συμπεριφορισμός να εφαρμοστεί στην ανθρώπινη συμπεριφορά;

Υπάρχουν 2 θεωρίες που εξηγούν την εξέλιξη του παιδιού

1)ΘΕΩΡΙΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗΣ (=προδιαγεγραμμένες συμπεριφορές)

Μπιχεβιορισμός (1930-40, ΗΠΑ)= το περιβάλλον είναι ο βασικός συντελεστής για τη συμπεριφορά μας (αισιόδοξη θεωρία). Δεν πιστεύει στον ντετερμινισμό.

Τάση συμπεριφοράς που εκδηλώνουμε κάτω από ορισμένες συνθήκες περιβάλλοντος.

Άρνηση συνείδησης: συνείδηση--> i)ψυχολογική οπτική

ii)άλλες (ηθική,θεολογική,φιλοσοφική)

Συνείδηση στην ψυχολογία= επίγνωση ενός αντικειμένου, προσώπου, συμπεριφοράς, εαυτού (αυτο-συνείδηση), ικανότητα του οργανισμού να εκδηλώσει στον εαυτό του την ύπαρξη κάποιου ερεθίσματος.

Ο οργανισμός που δεν έχει την ικανότητα συνείδησης θα αισθανόταν πράγματα αλλά δεν θα είχε την επίγνωση, την ικανότητα να κάνει αναφορά σε αυτό που βιώνει. Δεν θα είχαμε επίγνωση του κόσμου και της ύπαρξής μας σε αυτόν (αυτο-συνείδηση και ετερο-συνείδηση). Δεν θα μπορούσαμε να ελέγξουμε τη συμπεριφορά μας (αυθόρμητη)

Μπιχεβιορισμός: ανάμεσα σε ερέθισμα και αντίδραση.

Το ερέθισμα οριοθετείται από μας πριν αντιδράσουμε σε αυτό, το καταγράφουμε ως ερέθισμα.

Επίγνωση= νοηματοδότηση ερεθίσματος--> Μόνο ο άνθρωπος έχει αυτή την ικανότητα, τα ζώα όχι.

Οι ιδεολογίες (=συστήματα πίστης σε κάτι) μας επιτρέπουν να περιορίσουμε τα διλήμματα. Λειτουργούν ως μηχανισμοί συρρίκνωσης. Οι ιδεολογίες προσδιορίζουν τη δράση μας μονοσήμαντα, περιορίζουν τα διλήμματα.

Μπιχεβιοριστές: "Δεν ασχολούμαστε με πράγματα που δεν βλέπουμε (συνείδηση) αλλά μόνο με πράγματα που μπαίνουν στο εμπειρικό μας πεδίο"

Η συνείδηση είναι λειτουργία, όχι ύλη.

Κοινωνικός μπιχεβιορισμός (Mead): Παρακολουθεί την εξέλιξη του μπιχεβιορισμού και στέκεται στο κατά πόσο μπορεί να μελετηθεί ο άνθρωπος και οι αλλαγές που συμβαίνουν στο σώμα και στο μυαλό του.

---> ικανότητα σήμανσης του κόσμου στον άνθρωπο.

ΘΕΩΡΙΑ ΣΥΜΒΟΛΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗΣ : αλληλεπίδραση με τη βοήθεια συμβόλων

Προσέγγιση δυτικής σχολής: Η γλώσσα είναι ένα σύνολο ήχων, σημαντικό στοιχείο της κοινωνικοποίησης και του μπιχεβιορισμού. Όπως υπάρχουν οπτικά, γευστικά ερεθίσματα (ύλη), έτσι υπάρχουν και ακουστικά, στα οποία αντιδρούν είτε με ηχητικές είτε με άλλες αντιδράσεις.

Μηχανικό επίπεδο: π.χ. κατάσταση υπνοβασίας (ο υπνοβάτης απαντά σε ερωτήσεις χωρίς σκέψη,δεν έχει επίγνωση του τι του λένε)

Σύμβολο: στη θεωρία του μπιχεβιορισμού σημαίναι ερέθισμα και το νόημά του. Τα σύμβολα τα νοηματοδοτούμε με τη συνείδηση (είμαστε έλλογα και όχι άλογα ζώα)

Οι λέξεις είναι αντιπρόσωποι μη λέξεων. Όταν ακούμε μια λέξη έρχεται στο μυαλό μας μια εικόνα, ένα σύμβολο. Ξέρουμε τι είναι το ερέθισμα που δεχόμαστε (ελεγχόμενος κώδικας).

Δεν υπάρχει αυτόματη συνείδηση ή γλώσσα. Έρχονται με τη διαδικασία της κοινωνικοποίησης.

"Σημαντική χειρονομία"- κάποιο ερέθισμα από μια στιγμή και μετά δεν είναι τυχαίο αλλά αποκτά σημασία, έχουμε επίγνωση πού παραπέμπει το ερέθισμα αυτό.

ΒΑΣΙΚΗ ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ MEAD

1)Αναγκαιότητα μελέτης συνείδησης.

2)Θεωρία περί συμβόλου. Βασική μονάδα είναι το σύμβολο. Αλληλεπίδραση όχι βάσει ερεθισμάτων αλλά συμβόλων. Ετσι, ονομάστηκε Θεωρία Συμβολικής Αλληλεπίδρασης.

Βασικά στοιχεία διαφωνίας ανάμεσα σε μπιχεβιοριστές και θεωρία συμβολικής αλληλεπίδρασης:

1.Περί μελέτης συνειδήσεως.

2.Γλώσσα. Πώς εξηγείται η γλωσσική κοινωνικοποίηση (εκμάθηση της γλώσσας) ;

Οι επιστήμονες θεωρούσαν (μέχρι τη δεκαετία του '50) αυτόματες τις συνδέσεις γλώσσας - συμβόλου. Μετά από το '50, ο Skinner (μπιχεβιοριστής) αναπτύσσει την εξής θεωρία : εκ φύσεως το παιδί όταν γεννιέται παράγει ήχους.

==> α) αυτόματη παραγωγή ήχων (στην αρχή ήχοι χωρίς νόημα, κλάμα ως αντίδραση για την εισαγωγή αέρα στους πνεύμονες)

β) παραγωγή ήχων ως μίμηση (το παιδί αμοίβεται γι' αυτό)

γ)επανάληψη

δ)επέκταση