Εκπαίδευση και Κοινωνικές Ανισότητες 2η χρονιά part2

2oς θεμελιωτής Herbert Spencer (Άγγλος, 1820 - 1903):

Συνέβαλε στο να διαμορφωθεί σταδιακά η θεωρία του νεοφιλελευθερισμού. Προηγείται του Adam Smith και είναι βαθύτατα επηρεασμένος από τον Δαρβίνο που έλεγε ότι ο ισχυρότερος και ο δυνατότερος επιβιώνει. Εξέλιξη κατά τον Spencer σημαίνει μετάβαση από την ομοιογένεια στην ετερογένεια, δηλαδή από την ομοιομορφία στην πολυμορφία.

-Όσο μεγαλώνει μια κοινωνία γίνεται πιο πολύπλοκη. Όταν φτάσει στο επίπεδο ανάπτυξης εξειδικεύει τις λειτουργίες της π.χ. οι κοινωνίες έχουν πολιτικό σύστημα κλπ. Με κριτήριο το βαθμό πολυπλοκότητας οι κοινωνίες χωρίζονται σε 2 κατηγορίες:

1.στρατιωτικές κοινωνίες που επικρατεί βία - καταπίεση κλπ

2.βιομηχανικές κοινωνίες, ασκούν αξουσία κυβερνήσεις εκλεγμένες από το λαό, σ' αυτές τις κοινωνίες αποκλειστική προτεραιότητα έχει ο ατομισμός κατά προϋποθέσεις, αν είναι ισχυρός επιβιώνει. Και θυμίζει ναζισμό, σκοτώνει τους υπόλοιπους για να επιζήσει η άρια φυλή.

-Karl Marx (1818 - 1883), φιλόσοφος - κοινωνιολόγος - οικονομολόγος - επαναστάτης. Το έργο του συζητήθηκε πάρα πολύ. Είναι της γερμανική σκέψης. Ζει σε περίοδο μεγάλων ανακατατάξεων. Επηρεάστηκε κυρίως από τον Hegel. Μαρξιστική φιλοσοφία - πολιτικής οικονομίας - επιστημονικός σοσιαλισμός: Σ' αυτά χωρίζεται το έργο του Marx. Ήταν υλιστής: οι υλικές βάσεις παραγωγής προσδιορίζουν την κοινωνική, πολιτική, διανοητική εξέλιξη των ατόμων. Ο Marx ανέτρεψε την ιδεαλιστική θεωρία του Hegel και αναζήτησε την αλήθεια στον υλιστικό κόσμο.

-Τίποτα δεν είναι στάσιμο, όλα εξελίσσονται μέσα από την κοινωνική πάλη.

διαλεκτικός υλισμός: ανάλυση με βάση της υλικές συνθήκες.

ιστορικός υλισμός: ανατρέπει την άποψη του Hegel και ξεκινάει από την πραγματικότητα.

-Πιστεύει ότι η πορεία του ανθρώπου πέρασε μέσα από στάδια:

1.παραγωγικές δυνάμεις (π.χ. τροχός, υπολογιστής κλπ)

2.παραγωγικές σχέσεις: το σύνολο των οικονομικών αλληλοεξαρτήσεων που χαρακτηρίζουν σε μια χρονική περίοδο τις βάσεις παραγωγής.

-Η έννοια της "υπεραξίας" είναι η βάση για την ύπαρξη κεφαλαιοκρατικής κοινωνίας. Το οικονομικό πλεονέκτημα που προκύπτει από το χρόνο και την εργασία των αγροτών.

-Την κοινωνική τάξη ο Marx την αναλύει με τη φιλοσοφία του σε βάθος η οποία αναλύεται ξανά με τη Γαλλική επανάσταση. Ο διαχωρισμός των κοινωνικών τάξεων εξαρτάται από τις παραγωγικές και υλικές δυνάμεις οι οποίες δημιουργούν τις τάξεις. Οι σχέσεις των τάξεων είχαν μια συγκεκριμένη μορφή, κατά τον Marx, δημιουργούσε ένα ταξικό πλαίσιο και θα δημιουργηθεί μέσα από αυτό η ταξική πάλη λόγω των συνθηκών που επικρατούν και να δημιουργηθεί μια ταξική κοινωνία, η δικτατορία του προλεταριάτου. Την αλλοτρίωση ο Marx την υιοθέτησε από τον Hegel.

-Η κυρίαρχη ιδεολογία περνάει μέσα από τα ΜΜΕ και την εκπαίδευση τις αρχές της.

-Ιδεολογία: το σύνολο των αρχών, των αξιών, των ιδεών κλπ που αποδέχεται το άτομο σε οποιαδήποτε κοινωνία και ιστορική φάση, δηλαδή ο τρόπος με τον οποίο τα άτομα κατασκευάζουν την πραγματικότητα.

-Η πραγματικότητα είναι παραμορφωμένη πάντοτε και σχετική. Αυτό που κατανοούμε είναι πλαστή πραγματικότητα ως έναν βαθμό. Κυρίαρχη ιδεολογία, το σύνολο των αξιών κλπ είναι της κυρίαρχης τάξης.

Durkheim (1858-1917): πρώτος καθηγητής κοινωνιολογίας της εκπαίδευσης

-Καταφέρνει με τα θεωρητικά του σχήματα να πει ότι δεν μπορούμε να ερμηνεύσουμε τα κοινωνικά φαινόμενα με ψυχολογικούς όρους. Στην αρχή έννοια της κοινωνικοποίησης όπως επίσης και η φονξιοναλιστική θεωρία που αποτελεί τον αντίπαλο της μαρξιστικής θεωρίας.

-Η κοινωνία --> συλλογική ενότητα, κατά τον Durkheim, τα άτομα είναι συνδεδεμένα με μια ηθική δύναμη, η οποία αποτελεί έκφραση της κοινωνικής συνείδησης. Επηρεάζει τις σχέσεις των ατόμων μεταξύ τους κλπ. Έννοια κοινωνικών γεγονότων είναι οι εξωτερικοί καταναγκασμοί της κοινωνίας που επιβάλλονται στα άτομα και δυνάμεις κοινωνικού ελέγχου που ορίζουν κανόνες κλπ. Ορίζει την κοινωνικοποίηση μέσω της οποίας το άτομο μέσα από τη συλλογική συνένωση αφομοιώνει τις αξίες, τις ιδέες, τα πρότυπα των εκάστοτε εξουσιών μέσα από διαδικασίες αλληλεπιδρασης με τα άλλα άτομα. Με αποτέλεσμα να αφομοιώνεται το άτομο και να αποτελεί μέρος της κοινωνικής συλλογικότητας. Για να ερμηνεύσει κανείς τα γεγονότα πρέπει να ανατρέξει ιστορικά.

- Έννοια ανομίας: οι κανονιστικές δεσμεύσεις, οι αξίες, τα πρότυπα αρχίζουν να αμφισβητούνται, ώσπου να ισχύσει νέα πραγματικότητα επικρατεί η ανομία.

--- Δύο έννοιες του Durkheim:

1)μηχανική

2)οργανική αλληλεγγύη

Η συλλογική συνείδηση υπάρχει στα άτομα και μέσα από αυτήν εκδηλώνονται τα κοινωνικά γεγονότα ή εξελίσσονται, διαμορφώνονται μέσα από τη μηχανική και την οργανική αλληλεγγύη.

Κάθε μέλος μιας συγκεκριμένης ομάδας, κοινωνικές αξίες επηρεάζεται αυτομάτως και άθελα από μηχανική αλληλεγγύη. Ενώ η οργανική από τον κοινωνικό καταμερισμό εργασίας και τον τεχνικό π.χ. κτηνοτρόφος - γεωργός - επιστήμονας.

Η μηχανική επηρεάζει την πρωτογενή κοινωνία. Η οργανική για τις σύνθετες κοινωνίες, η οποία είναι απαραίτητη για να μπορέσουν τα άτομα να επιβιώσουν.

- Ο Durkheim είπε ότι η θρησκεία είναι η βάση για τις πρωτόγονες κοινωνίες.

- Τaboo: ο απαγορευμένος χώρος που φυλασσόταν ό,τι ιερό υπήρχε. Μόνο ένας έμπαινε που συνέδεε το υπερφυσικό με το φυσικό. Έτσι έκανε έναν παραλληλισμό με τη σύγχρονη εποχή.

-Η εκπαίδευση είναι ένας θεσμός που μπορεί και πρέπει (οι μαρξιστές λένε "δεν πρέπει") να λειτουργεί με σκοπό τη συντήρηση της κοινωνικής συνείδησης και συνοχής και αλληλεγγύης.

- O Max Weber (1864-1920), ο μεγαλύτερος κοινωνιολόγος του 20ου αιώνα.

status: κοινωνική θέση. Δεν έδωσε ερμηνεία και ούτε προσπάθησε να δώσει έναν όρο για το τι είναι κοινωνία.

Δράση: η ανθρώπινη στάση και συμπεριφορά η οποία απορρέει απ' τις επιλογές του κάθε ανθρώπου. Η κοινωνιολογία εξετάζει την ανθρώπινη δράση, για να αναλύσει, να εξηγήσει κλπ. Η κοινωνιολογία στηρίζεται στην κατανόηση, δηλαδή στην ανάλυση των δεδομένων. Έχει το υποκείμενο στοιχείο η κοινωνιολογία.

- Την αξιοποιεί μέσα στις καπιταλιστικές κοινωνίες. Έβαλε το ερώτημα γιατί ο καπιταλισμός ξεκίνησε από ορισμένες περιοχές; Γιατί π.χ. θα μπορούσε να ξεκινήσει από την Ιταλία λόγω της Αναγέννησης που θα ήταν φυσικό,, αλλά αναπτύχθηκε σε περιοχές που υπέρτατη αξία ήταν η εργασία λόγω προτεστάντων και καλβινιστών.

- Ο καπιταλισμός, λέει ο Βέμπερ, δεν είναι μόνο μια προσπάθεια συσσώρευσης κεφαλαίου αλλά και μια συντονισμένη δραστηριότητα που απαιτεί πειθαρχία, τάξη, αυστηρό ορθολογισμό. Ο καλβινισμός έλεγε ότι η σωτηρία θα έρθει μέσα από αυτά αλλά και γενικώς εκτός καλβινιστών.

- Διαντίδραση - αλληλεπίδραση: οι δράσεις των ατόμων ή κοινωνικών συνόλων α)λογική δράση για ένα σκοπό, β)απόλυτη δράση, γ)συναισθηματική δράση, δ)παραδοσιακή δράση και με βάση αυτές τις βάσεις έχουμε τρεις τύπους εξουσίας: α)λογική, που στηρίζεται στη νομιμότητα, στον ορθολογισμό κλπ, β)χαρισματική, η οποία ασκείται από έναν χαρισματικό ηγέτη, γ)παραδοσιακή, που βασίζεται σε παραδόσεις, έθιμα κλπ (δικτατορίες δηλαδή).

-Γραφειοκρατία: αποτέλεσμα του καπιταλισμού και πάνω της στηρίζεται το σύστημα. Στηρίζεται σε απρόσωπους κανόνες και πάνω της κατανέμεται η εξουσία. Κάθε γραφειοκρατικό μοντέλο εξασφαλίζει την απρόσωπη κατανομή της εξουσίας και την ιεράρχισή της. Ο Βέμπερ επηρεάστηκε από τον Μαρξ για τις κοινωνικές τάξεις και διαμόρφωσε το status.

Το πρώτο πράγμα που τίθεται είναι η έννοια της "δικαιοσύνης" και μάλιστα στην εκπαίδευση. Η συμμετοχή στην εκπαίδευση παρέχει ωφέλη στα άτομα, αλλά δεν απολαμβάνουν όλα τα άτομα ίσες ευκαιρίες κι αυτό γιατί:

εκπαίδευση = μηχανισμός του κράτους= δημόσιο κεφάλαιο, επιχείρηση κλπ

-Η εκπαίδευση